Elektromagnit tolkunlaryň patogen wiruslara we şuňa meňzeş mehanizmlere täsiri: Wirusologiýa Journalurnalynda syn

Patogen wirus ýokaşmalary dünýäde ilatyň saglygynyň esasy meselesine öwrüldi. Wiruslar ähli öýjükli organizmlere ýokaşyp, dürli derejedäki şikeslere we zeperlere sebäp bolup, kesele we hatda ölüme sebäp bolup biler. Gaty ýiti dem alyş sindromy koronawirus 2 (SARS-CoV-2) ýaly ýokary patogen wiruslaryň ýaýramagy bilen, patogen wiruslary hereketsizleşdirmek üçin täsirli we ygtybarly usullary işläp düzmek zerur. Patogen wiruslary hereketsizleşdirmegiň adaty usullary amaly, ýöne käbir çäklendirmeleri bar. Highokary aralaşýan güýç, fiziki rezonans we hapalanma ýok aýratynlyklary bilen elektromagnit tolkunlar patogen wiruslary hereketsizleşdirmek üçin potensial strategiýa öwrüldi we barha ünsi özüne çekýär. Bu makalada elektromagnit tolkunlaryň patogen wiruslara we olaryň mehanizmlerine edýän täsiri, şeýle hem patogen wiruslary hereketsizleşdirmek üçin elektromagnit tolkunlaryny ulanmagyň geljegi, şeýle inaktiwasiýa üçin täze pikirler we usullar barada umumy maglumat berilýär.
Wiruslaryň köpüsi çalt ýaýraýar, uzak wagtlap dowam edýär, ýokary patogen bolup, global epidemiýalara we saglyga çynlakaý howp döredip biler. Öňüni almak, ýüze çykarmak, synag etmek, ýok etmek we bejermek wirusyň ýaýramagynyň öňüni almak üçin möhüm ädimlerdir. Patogen wiruslary çalt we netijeli ýok etmek profilaktiki, goraýjy we çeşmäni ýok etmegi öz içine alýar. Ogenokançlygyny, patogenligini we köpeliş ukybyny azaltmak üçin patologiki wiruslary fiziologiki ýok etmek arkaly hereketsizleşdirmek, ýok etmegiň täsirli usulydyr. Temperatureokary temperatura, himiki maddalar we ionlaşdyryjy şöhlelenme ýaly adaty usullar, patogen wiruslary netijeli hereketsizleşdirip biler. Şeýle-de bolsa, bu usullaryň käbir çäklendirmeleri bar. Şol sebäpden, patogen wiruslary hereketsizleşdirmek üçin innowasion strategiýalary işläp düzmek zerur.
Elektromagnit tolkunlaryň zyňylmagy ýokary geçiş güýjüniň, çalt we birmeňzeş ýyladyşyň, mikroorganizmler bilen rezonansyň we plazmanyň bölünip çykmagynyň artykmaçlyklaryna eýedir we patogen wiruslary hereketsizleşdirmegiň amaly usuly bolar diýlip garaşylýar [1,2,3]. Elektromagnit tolkunlaryň patogen wiruslary hereketsizleşdirmek ukyby geçen asyrda görkezildi [4]. Soňky ýyllarda patogen wiruslary hereketsizleşdirmek üçin elektromagnit tolkunlaryň ulanylmagy barha ünsi çekdi. Bu makalada elektromagnit tolkunlaryň patogen wiruslara täsiri we esasy we amaly gözlegler üçin peýdaly gollanma bolup biljek mehanizmleri ara alnyp maslahatlaşylýar.
Wiruslaryň morfologiki aýratynlyklary diri galmak we ýokançlyk ýaly funksiýalary görkezip biler. Elektromagnit tolkunlarynyň, esasanam ultra ýokary ýygylykly (UHF) we ultra ýokary ýygylykly (EHF) elektromagnit tolkunlarynyň wiruslaryň morfologiýasyny bozup biljekdigi subut edildi.
Bakteriofage MS2 (MS2) köplenç dezinfeksiýa baha bermek, kinetiki modellemek (suwly) we wirus molekulalarynyň biologiki häsiýetnamasy ýaly dürli gözleg ugurlarynda ulanylýar [5, 6]. Wu 2450 MGs we 700 Wt mikrotolkunlaryň 1 minut göni şöhlelenmeden soň MS2 suw fazalarynyň birleşmegine we ep-esli gysylmagyna sebäp bolandygyny anyklady [1]. Has giňişleýin gözleglerden soň, MS2 tapgyrynyň üstündäki arakesme hem boldy [7]. Kaçmarczyk [8] koronawirus 229E (CoV-229E) nusgalarynyň 95 GGs ýygylygy we güýji dykyzlygy 70-100 W / sm2 bolan 0,1 s üçin millimetr tolkunlara sezewar boldy. Wirusyň gödek sferik gabygyndan uly deşikleri tapyp bolýar, bu bolsa mazmunynyň ýitmegine sebäp bolýar. Elektromagnit tolkunlara duçar bolmak wirus görnüşlerine zyýanly bolup biler. Şeýle-de bolsa, elektromagnit şöhlelenmesi bilen wirusa sezewar bolandan soň görnüşi, diametri we ýerüsti tekizligi ýaly morfologiki häsiýetleriň üýtgemegi belli däl. Şonuň üçin wirusyň hereketsizligini bahalandyrmak üçin gymmatly we amatly görkezijileri berip biljek morfologiki aýratynlyklar bilen funksional bozulmalaryň arasyndaky baglanyşygy seljermek möhümdir [1].
Wirus gurluşy, adatça, içki nuklein kislotasyndan (RNK ýa-da DNK) we daşarky kapsidden durýar. Nuklein kislotalary wiruslaryň genetiki we köpeltmek aýratynlyklaryny kesgitleýär. Kapsid, yzygiderli tertipleşdirilen belok subunitleriniň daşky gatlagy, wirus bölejikleriniň esasy skaf we antigeniki bölegi, şeýle hem nuklein kislotalary goraýar. Wiruslaryň köpüsinde lipidlerden we glikoproteinlerden ybarat konwert gurluşy bar. Mundan başga-da, konwert beloklary reseptorlaryň aýratynlygyny kesgitleýär we öý eýesiniň immunitet ulgamynyň tanap biljek esasy antigenleri bolup hyzmat edýär. Doly gurluş wirusyň bitewiligini we genetiki durnuklylygyny üpjün edýär.
Gözlegler elektromagnit tolkunlaryň, esasanam UHF elektromagnit tolkunlarynyň kesel döredýän wiruslaryň RNK-syna zeper ýetirip biljekdigini görkezdi. Wu [1] MS2 wirusynyň suw gurşawyny 2 minutda 2450 MGs mikrotolkunlara gönüden-göni açdy we gel elektroforezi we ters transkripsiýa polimeraza zynjyr reaksiýasy A belogyny, kapsid belogyny, köpelýän belogy we bölünýän belogy genleri analiz etdi. RT-PCR). Bu genler güýç dykyzlygynyň ýokarlanmagy bilen kem-kemden ýok edilipdi we hatda iň ýokary güýç dykyzlygynda ýitip gitdi. Mysal üçin, 119 we 385 W güýji bolan elektromagnit tolkunlara täsir edenden soň, A geniniň (934 bp) ep-esli azalmagy we güýç dykyzlygy 700 Wt ýokarlananda düýbünden ýok bolmagy, bu maglumatlar elektromagnit tolkunlaryň bolup biljekdigini görkezýär, dozasyna baglylykda wiruslaryň nuklein kislotalarynyň gurluşyny ýok ediň.
Soňky gözlegler, elektromagnit tolkunlaryň patogen wirus beloklaryna edýän täsiriniň esasan araçylara gytaklaýyn ýylylyk täsirine we nuklein kislotalarynyň ýok edilmegi sebäpli belok sintezine gytaklaýyn täsirine esaslanýandygyny görkezdi [1, 3, 8, 9]. Şeýle-de bolsa, ateriki täsirler wirus beloklarynyň polýarlygyny ýa-da gurluşyny üýtgedip biler [1, 10, 11]. Elektromagnit tolkunlaryň kapsid beloklary, konwert beloklary ýa-da patogen wiruslarynyň köp sanly beloklary ýaly esasy gurluş / gurluş däl beloklara göni täsiri entek has köp öwrenilmegini talap edýär. Recentlyakynda 700 W güýji bolan 2,45 GGs ýygylygynda 2 minutlyk elektromagnit şöhlelenmesiniň gyzgyn nokatlaryň emele gelmegi we diňe elektromagnit täsirleri arkaly yrgyldy elektrik meýdanlarynyň üsti bilen belok zarýadlarynyň dürli bölekleri bilen täsirleşip biljekdigi öňe sürüldi [12].
Patogen wirusyň konweri, ýokanç ýa-da kesel döretmek ukyby bilen ýakyndan baglanyşyklydyr. Birnäçe gözleg UHF we mikrotolkunly elektromagnit tolkunlaryň kesel döredýän wiruslaryň gabyklaryny ýok edip biljekdigini habar berdi. Aboveokarda belläp geçişimiz ýaly, koronawirus 229E wirusly konwertinde, 95 GHz millimetr tolkunyna 70-100 W / cm2 güýç dykyzlygynda 0,1 sekunt täsir edenden soň kesgitlenip bilner [8]. Elektromagnit tolkunlaryň rezonans energiýa geçirişiniň täsiri wirus konwertiniň gurluşyny ýok etmek üçin ýeterlik stres döredip biler. Gaplanan wiruslar üçin, konwert ýarylandan soň ýokançlyk ýa-da käbir işjeňlik azalýar ýa-da düýbünden ýitýär [13, 14]. Yangaň [13] H3N2 (H3N2) dümewi wirusyny we H1N1 (H1N1) dümew wirusyny 15 minutda degişlilikde 8.35 GGs, 320 W / m² we 7 GHz, 308 W / m² mikrotolkunlara sezewar etdi. Elektromagnit tolkunlara sezewar bolan patogen wiruslaryň RNK signallaryny we doňdurylan we birnäçe aýlawda derrew suwuk azotda ereýän bölek modelini deňeşdirmek üçin RT-PCR ýerine ýetirildi. Netijeler iki modeliň RNK signallarynyň gaty yzygiderlidigini görkezdi. Bu netijeler, wirusyň fiziki gurluşynyň bozulýandygyny we mikrotolkun şöhlelerine sezewar bolandan soň konwertiň gurluşynyň ýok edilendigini görkezýär.
Wirusyň işjeňligi, ýokaşmak, köpeltmek we transkripsiýa etmek bilen häsiýetlendirilip bilner. Wirus ýokançlygy ýa-da işjeňligi, adatça, wirus titrlerini plak analizleri, dokuma medeniýeti ortaça ýokanç dozasy (TCID50) ýa-da lýusiferaza habarçy gen işjeňligi bilen bahalandyrylýar. Liveöne janly wirusy izolirlemek ýa-da wirus antigenini, wirus bölejikleriniň dykyzlygyny, wirusyň diri galmagyny we ş.m. seljermek arkaly baha berip bolýar.
UHF, SHF we EHF elektromagnit tolkunlarynyň wirus aerozollaryny ýa-da suwdan çykýan wiruslary gönüden-göni hereketsizleşdirip biljekdigi habar berildi. Wu [1] laboratoriýa nebulizatory tarapyndan döredilen MS2 bakteriofag aerozolyny 2450 MGs ýygylygy we 700 W güýji 1,7 minut üçin elektromagnit tolkunlara sezewar etdi, MS2 bakteriofagynyň diri galmagy bolsa bary-ýogy 8,66% boldy. MS2 wirusly aerozola meňzeş, suwly MS2-iň 91,3% elektromagnit tolkunlaryň şol bir dozasyna sezewar bolandan 1,5 minutyň içinde hereketsiz galdy. Mundan başga-da, elektromagnit şöhlelenmesiniň MS2 wirusyny hereketsizleşdirmek ukyby güýç dykyzlygy we täsir ediş wagty bilen oňyn korrelýasiýa edildi. Şeýle-de bolsa, deaktiwasiýa netijeliligi iň ýokary bahasyna ýetende, täsir ediş wagtyny köpeltmek ýa-da güýç dykyzlygyny ýokarlandyrmak arkaly deaktiwasiýa netijeliligini ýokarlandyryp bolmaz. Mysal üçin, 2450 MGs we 700 W elektromagnit tolkunlara sezewar bolandan soň, MS2 wirusynyň iň az ýaşamak derejesi 2,65% -den 4.37% -e ýetdi we täsir ediş wagtynyň ýokarlanmagy bilen düýpli üýtgeşmeler tapylmady. Siddharta [3] gepatit C wirusy (HCV) / adam immun ýetmezçiligi wirusy 1 (AIW-1) 2450 MGs ýygylykda elektromagnit tolkunlary we 360 ​​W güýji bolan öýjük medeniýeti asmany şöhlelendirdi. Wirus titrleriniň ep-esli azalandygyny anykladylar. 3 minutlyk täsirden soň, elektromagnit tolkun radiasiýasynyň HCV we AIW-1 ýokançlygyna garşy täsir edýändigini we bilelikde açylanda-da wirusyň ýokaşmagyna kömek edýär. 2450 MGs, 90 W ýa-da 180 W ýygylygy bolan pes güýçli elektromagnit tolkunlary bilen HCV öýjük medeniýetlerini we AIW-1 süspansiýalaryny şöhlelendirende, lýusiferaza habarçy işjeňligi bilen kesgitlenen wirus titrinde hiç hili üýtgeşiklik we wirus ýokançlygynyň düýpli üýtgemegi syn edildi. 1 minut üçin 600 we 800 Wt-da iki wirusyň ýokançlygy ep-esli peselmedi, bu elektromagnit tolkun radiasiýasynyň güýji we kritiki temperatura täsiriniň wagty bilen baglanyşyklydyr öýdülýär.
Kaçmarçyk [8] ilkinji gezek 2021-nji ýylda suwda ýüze çykýan patogen wiruslara garşy EHF elektromagnit tolkunlarynyň ölümliligini görkezdi. 95 GGs ýygylykda we güýç dykyzlygy 70-100 W / cm2 bolan koronawirus 229E ýa-da poliwirus (PV) nusgalaryny açdy. 2 sekuntlap. Iki patogen wirusyň hereketsizligi degişlilikde 99,98% we 99.375% boldy. EHF elektromagnit tolkunlarynyň wirus hereketsizligi babatynda giň ulanylyş mümkinçilikleriniň bardygyny görkezýär.
UHF wiruslaryny hereketsizleşdirmegiň netijeliligi, ene süýdü we öýde köplenç ulanylýan käbir materiallar ýaly dürli habar beriş serişdelerinde baha berildi. Gözlegçiler adenowirus (ADV), poliwirus 1 (PV-1), gerpesirus 1 (HV-1) we rinowirus (RHV) bilen hapalanan anesteziýa maskalaryny 2450 MGs ýygylykda we 720 watt güýji bilen elektromagnit şöhlelenmesine sezewar etdiler. ADV we PV-1 antigenleri üçin synaglaryň negatiw bolandygyny we HV-1, PIV-3 we RHV titrleriniň nola düşendigini, 4 minutlyk täsir edenden soň ähli wiruslaryň doly hereketsizdigini görkezýär [15, 16]. Elhafi [17] guş ýokanç bronhit wirusyna (IBV), guş pnewmirusyna (APV), Nýukasl kesel wirusyna (NDV) we guş dümewi wirusyna (AIV) 2450 MGs, 900 W mikrotolkun peçine gönüden-göni täsir etdi. ýokançlygyny ýitirýärler. Olaryň arasynda 5-nji nesliň jüýje düwünçeklerinden alnan trakeal organlaryň medeniýetlerinde goşmaça APV we IBV ýüze çykaryldy. Wirus izolirlenip bilinmese-de, wirus nuklein kislotasy henizem RT-PCR tarapyndan tapyldy. Ben-Şoşan [18] 2450 MGs, 750 Wt elektromagnit tolkunlaryny 15 sitomegalowirus (CMV) oňyn ene süýdüniň nusgalaryna 30 sekuntda gönüden-göni täsir etdi. “Shell-Vial” tarapyndan antigen tapylmagy CMV-iň doly hereketsizligini görkezdi. Şeýle-de bolsa, 500 Wt-da, 15 nusgadan 2-si doly hereketsizlige ýetmedi, bu hereketsizligiň netijeliligi bilen elektromagnit tolkunlaryň güýji arasynda oňyn arabaglanyşygy görkezýär.
Yangaň [13] kesgitlenen fiziki modellere esaslanýan elektromagnit tolkunlar bilen wiruslaryň arasyndaky rezonans ýygylygyny çaklaýandygyny hem bellemelidiris. Dykyzlygy 7.5 × 1014 m-3 bolan H3N2 wirus bölejikleriniň togtadylmagy, wirusa duýgur Madin Darbi it böwrek öýjükleri (MDCK) tarapyndan öndürilen, 8 GGs ýygylygy we 820 güýji bolan elektromagnit tolkunlara gönüden-göni täsir etdi. W / m² 15 minut. H3N2 wirusynyň hereketsiz derejesi 100% -e ýetýär. Şeýle-de bolsa, 82 W / m2 teoretiki çäkde H3N2 wirusynyň diňe 38% -i hereketsiz galdy, bu bolsa EM-töwekgelçilikli wirusyň hereketsizliginiň netijeliliginiň güýç dykyzlygy bilen ýakyndan baglanyşyklydygyny görkezýär. Bu gözlegiň netijesinde Barbora [14] elektromagnit tolkunlar bilen SARS-CoV-2 arasynda rezonans ýygylyk diapazonyny (8.5–20 GGs) hasaplady we elektromagnit tolkunlara sezewar bolan SARS-CoV-2-iň 7.5 × 1014 m-3 tolkunyna täsir etdi diýen netijä geldi. 10-17 GGs ýygylygy we takmynan 15 minutlap güýç dykyzlygy 14,5 ± 1 W / m2 bilen 100% deaktiwasiýa sebäp bolar. Wang [19] tarapyndan geçirilen soňky gözleg SARS-CoV-2-iň rezonans ýygylyklarynyň 4 we 7.5 GGsdygyny görkezdi, bu wirus titrinden garaşsyz rezonans ýygylyklarynyň bardygyny tassyklaýar.
Sözümiziň ahyrynda, elektromagnit tolkunlaryň aerozollara we süspansiýalara, şeýle hem wiruslaryň üstündäki işjeňligine täsir edip biljekdigini aýdyp bileris. Işlemezligiň netijeliliginiň elektromagnit tolkunlarynyň ýygylygy we güýji we wirusyň ösmegi üçin ulanylýan serişde bilen berk baglanyşyklydygy anyklandy. Mundan başga-da, fiziki rezonanslara esaslanýan elektromagnit ýygylyklar wirusyň hereketsiz bolmagy üçin örän möhümdir [2, 13]. Şu wagta çenli elektromagnit tolkunlaryň patogen wiruslaryň işjeňligine täsiri esasan ýokançlygyň üýtgemegine gönükdirildi. Çylşyrymly mehanizm sebäpli, birnäçe gözleg elektromagnit tolkunlaryň patogen wiruslaryň köpelmegine we transkripsiýasyna täsirini habar berdi.
Elektromagnit tolkunlaryň wiruslary hereketsizleşdirýän mehanizmleri wirusyň görnüşi, elektromagnit tolkunlarynyň ýygylygy we güýji we wirusyň ösüş gurşawy bilen ýakyndan baglanyşyklydyr, ýöne köplenç öwrenilmän galýar. Soňky gözlegler ýylylyk, aterma we gurluş rezonans energiýa geçiriş mehanizmlerine gönükdirildi.
Malylylyk täsiri, elektromagnit tolkunlaryň täsiri astynda dokumalarda polýar molekulalarynyň ýokary tizlikli aýlanmagy, çaknyşmagy we sürtülmegi netijesinde ýüze çykýan temperaturanyň ýokarlanmagy hökmünde düşünilýär. Bu häsiýet sebäpli elektromagnit tolkunlar wirusyň temperaturasyny fiziologiki çydamlylyk çäginden ýokary galdyryp, wirusyň ölümine sebäp bolup biler. Şeýle-de bolsa, wiruslarda az polýar molekulalar bar, bu wiruslara göni ýylylyk täsiriniň seýrek bolýandygyny görkezýär [1]. Munuň tersine, orta we daşky gurşawda elektromagnit tolkunlar bilen tolgundyrylýan üýtgeýän elektrik meýdanyna görä hereket edýän, sürtülme arkaly ýylylyk döredýän suw molekulalary ýaly köp polýar molekulalary bar. Soňra ýylylyk temperaturany ýokarlandyrmak üçin wirusa geçirilýär. Çydamlylyk çäginden geçende nuklein kislotalar we beloklar ýok edilýär, netijede ýokançlygy peseldýär we hatda wirusy hereketsizleşdirýär.
Birnäçe topar elektromagnit tolkunlaryň ýylylyk täsiri arkaly wiruslaryň ýokançlygyny azaldyp biljekdigini habar berdiler [1, 3, 8]. Kaçmarczyk [8] koronawirus 229E-iň süspensiýalaryny 95 GGs ýygylygynda elektromagnit tolkunlaryna, güýji dykyzlygy 70-100 W / sm² bolan 0,2-0,7 s. Netijeler, bu prosesiň dowamynda 100 ° C temperaturanyň ýokarlanmagy wirus morfologiýasynyň ýok edilmegine we wirus işjeňliginiň peselmegine goşant goşandygyny görkezdi. Bu ýylylyk täsirlerini elektromagnit tolkunlaryň töweregindäki suw molekulalaryna edýän täsiri bilen düşündirip bolar. Siddharta [3] dürli genotipleriň, şol sanda GT1a, GT2a, GT3a, GT4a, GT5a, GT6a we GT7a ýaly HCV saklaýan öýjük medeniýeti, 2450 MGs ýygylygynda elektromagnit tolkunlary we 90 W we 180 W, 360 güýji bilen şöhlelendirildi. W, 600 W we 800 Tue Öýjük medeniýetiniň temperaturasynyň 26 ° C-den 92 ° C-e çenli ýokarlanmagy bilen, elektromagnit şöhlelenmesi ýokançlygy peseltdi wirus ýa-da wirusy düýbünden hereketsizleşdirdi. Emma HCV pes güýçde (90 ýa-da 180 W, 3 minut) ýa-da has ýokary güýçde (600 ýa-da 800 W, 1 minut) elektromagnit tolkunlara sezewar boldy, temperaturanyň ep-esli ýokarlanmagy we düýpli üýtgemegi bolmady wirus ýokançlyga ýa-da işjeňlige gözegçilik edilmedi.
Aboveokardaky netijeler, elektromagnit tolkunlaryň ýylylyk täsiriniň patogen wiruslaryň ýokançlygyna ýa-da işjeňligine täsir edýän esasy faktordygyny görkezýär. Mundan başga-da, köp sanly gözlegler elektromagnit şöhlelenmesiniň ýylylyk täsiriniň patogen wiruslary UV-C we adaty ýyladyşdan has täsirli hereketsiz edýändigini görkezdi [8, 20, 21, 22, 23, 24].
Malylylyk täsirlerinden başga-da, elektromagnit tolkunlar mikrob beloklary we nuklein kislotalary ýaly molekulalaryň polýarlygyny üýtgedip, molekulalaryň aýlanmagyna we titremegine sebäp bolup biler, netijede ýaşaýyş ukyplylygy peselýär ýa-da ölüm bolýar [10]. Elektromagnit tolkunlaryň polýarlygynyň çalt üýtgemegi beloklaryň polýarlaşmagyna sebäp bolýar, bu bolsa belok gurluşynyň burulmagyna we egriligine we netijede beloklaryň denaturasiýasyna sebäp bolýar [11].
Elektromagnit tolkunlaryň wirusyň hereketsizleşmegine täsir etmezligi jedelli bolup galýar, ýöne gözlegleriň köpüsi oňyn netijeleri görkezdi [1, 25]. Aboveokarda belläp geçişimiz ýaly, elektromagnit tolkunlar MS2 wirusynyň konwert belogyna göni aralaşyp, wirusyň nuklein kislotasyny ýok edip biler. Mundan başga-da, MS2 wirus aerozollary suwly MS2-den has köp elektromagnit tolkunlara has duýgur. Suw molekulalary ýaly az polýar molekulalary sebäpli, MS2 wirus aerozollaryny gurşap alýan gurşawda, atermiki täsirler elektromagnit tolkun bilen wirusyň hereketsizleşmeginde möhüm rol oýnap biler [1].
Rezonans hadysasy, fiziki ulgamyň tebigy ýygylygy we tolkun uzynlygynda daşky gurşawdan has köp energiýa siňdirmek tendensiýasyna degişlidir. Rezonans tebigatyň köp ýerinde ýüze çykýar. Wiruslaryň çäkli akustiki dipol re modeiminde şol bir ýygylykdaky mikrotolkunlar bilen rezonanslaşýandygy, rezonans hadysasydygy mälimdir [2, 13, 26]. Elektromagnit tolkun bilen wirusyň özara täsirleşiş usullary barha köp adamy özüne çekýär. Elektromagnit tolkunlardan ýapyk akustiki yrgyldamalara (CAV) täsirli gurluş rezonans energiýa geçirişiniň (SRET) täsiri, esasy kapsid titremelerine garşy wirus membranasynyň ýarylmagyna sebäp bolup biler. Mundan başga-da, SRET-iň umumy netijeliligi daşky gurşawyň tebigaty bilen baglanyşykly, wirus bölejiginiň ululygy we pH degişlilikde rezonans ýygylygyny we energiýanyň siňdirilişini kesgitleýär [2, 13, 19].
Elektromagnit tolkunlaryň fiziki rezonans täsiri, wirus beloklaryna ýerleşdirilen bilýer membranasy bilen gurşalan, ýapylan wiruslaryň hereketsizleşmeginde möhüm rol oýnaýar. Gözlegçiler H3N2-iň 6 GGs ýygylygy we kuwwatlylygy 486 W / m² bolan elektromagnit tolkunlar bilen öçürilmeginiň esasan rezonans täsiri sebäpli gabygyň fiziki ýarylmagy netijesinde ýüze çykandygyny anykladylar [13]. H3N2 asma temperaturasy 15 minut täsir edenden soň bary-ýogy 7 ° C ýokarlandy, ýöne adam H3N2 wirusyny ýylylyk ýylylygy bilen hereketsizleşdirmek üçin 55 ° C-den ýokary temperatura zerur [9]. Şuňa meňzeş hadysalar SARS-CoV-2 we H3N1 ýaly wiruslarda-da ýüze çykdy [13, 14]. Mundan başga-da, wiruslaryň elektromagnit tolkunlar bilen hereketsiz bolmagy wirusly RNK genomlarynyň zaýalanmagyna getirmeýär [1,13,14]. Şeýlelik bilen, H3N2 wirusynyň hereketsiz bolmagy termiki täsir däl-de, fiziki rezonans bilen ýokarlandy [13].
Elektromagnit tolkunlaryň ýylylyk täsiri bilen deňeşdirilende, wiruslaryň fiziki rezonans bilen hereketsiz bolmagy, elektrik we elektronika inersenerleri instituty (IEEE) tarapyndan döredilen mikrotolkun howpsuzlygy standartlaryndan pes bolan pes doza parametrlerini talap edýär [2, 13]. Rezonans ýygylygy we güýç dozasy wirusyň bölejikleriň ululygy we çeýeligi ýaly fiziki aýratynlyklaryna baglydyr we rezonans ýygylygyndaky ähli wiruslar hereketsizlige gönükdirilip bilner. Giriş derejesiniň ýokarylygy, ionlaşdyryjy şöhlelenmäniň ýoklugy we oňat howpsuzlyk sebäpli, CPET-iň ateriki täsiri bilen araçylyk edilen wirusyň inaktiwasiýasy, patogen wiruslar sebäpli ýüze çykýan adam zyýanly kesellerini bejermek üçin umyt döredýär [14, 26].
Wiruslaryň suwuk fazada we dürli metbugatyň üstünde hereketsizleşmegine esaslanyp, elektromagnit tolkunlar wirus aerozollary bilen netijeli işleşip biler [1, 26], bu öňegidişlik we ýaýramagyna gözegçilik etmekde möhüm ähmiýete eýe. wirus we wirusyň jemgyýetde ýokaşmagynyň öňüni almak. epidemiýa. Mundan başga-da, elektromagnit tolkunlaryň fiziki rezonans häsiýetleriniň tapylmagy bu ugurda möhüm ähmiýete eýe. Belli bir wirusyň we elektromagnit tolkunlaryň rezonans ýygylygy belli bolýança, ýaranyň rezonans ýygylygy diapazonyndaky ähli wiruslar nyşana alnyp bilner, adaty wiruslary inaktiwasiýa usullary bilen gazanyp bolmaýar [13,14,26]. Wiruslaryň elektromagnit hereketsizligi uly gözlegler we amaly gymmaty we potensialy bilen geljegi uly gözlegdir.
Adaty wirus öldürmek tehnologiýasy bilen deňeşdirilende, elektromagnit tolkunlar özboluşly fiziki aýratynlyklary sebäpli wiruslary öldüreninde ýönekeý, täsirli, amaly daşky gurşawy goramak aýratynlyklaryna eýedir [2, 13]. Şeýle-de bolsa, köp meseleler galýar. Birinjiden, häzirki zaman bilimleri elektromagnit tolkunlaryň fiziki aýratynlyklary bilen çäklenýär we elektromagnit tolkunlaryň çykmagy wagtynda energiýany ulanmagyň mehanizmi açylmady [10, 27]. Mikrotolkunlar, şol sanda millimetr tolkunlary wirusyň hereketsizligini we onuň mehanizmlerini öwrenmek üçin giňden ulanyldy, ýöne beýleki ýygylyklarda, esasanam 100 kHz-dan 300 MGs we 300 GHz-dan 10 THz-a çenli ýygylyklarda elektromagnit tolkunlary öwrenmek barada habar berilmedi. Ikinjiden, elektromagnit tolkunlar arkaly patogen wiruslary öldürmegiň mehanizmi düşündirilmedi we diňe sferik we hasa görnüşli wiruslar öwrenildi [2]. Mundan başga-da, wirus bölejikleri ownuk, öýjüksiz, aňsat üýtgäp, çalt ýaýraýar, bu wirusyň hereketsizliginiň öňüni alyp biler. Patogen wiruslary hereketsizleşdirmekdäki päsgelçilikleri ýeňip geçmek üçin elektromagnit tolkun tehnologiýasy henizem kämilleşdirilmeli. Netijede, suw molekulalary ýaly polýar molekulalar arkaly ýagty energiýanyň ýokary siňdirilmegi energiýanyň ýitmegine getirýär. Mundan başga-da, SRET-iň täsirliligine wiruslarda näbelli birnäçe mehanizm täsir edip biler [28]. SRET täsiri wirusy daşky gurşawyna uýgunlaşdyrmak üçin üýtgedip biler, netijede elektromagnit tolkunlara garşylyk görkezer [29].
Geljekde elektromagnit tolkunlary ulanyp, wirusy hereketsizleşdirmek tehnologiýasy hasam kämilleşdirilmeli. Esasy ylmy gözlegler, wirusyň elektromagnit tolkunlary bilen inaktiwasiýa mehanizmini düşündirmäge gönükdirilmelidir. Mysal üçin, elektromagnit tolkunlara sezewar bolanda wiruslaryň energiýasyny ulanmagyň mehanizmi, patogen wiruslary öldürýän ýylylyk däl hereketiň jikme-jik mehanizmi we elektromagnit tolkunlar bilen dürli wiruslaryň arasyndaky SRET täsir mehanizmi yzygiderli düşündirilmelidir. Amaly gözlegler, radiasiýa energiýasynyň polýar molekulalar tarapyndan aşa siňmeginiň öňüni almaly, dürli ýygylyklaryň elektromagnit tolkunlarynyň dürli patogen wiruslara täsirini öwrenmeli we patogen wiruslaryň ýok edilmeginde elektromagnit tolkunlaryň ýylylyk däl täsirlerini öwrenmeli.
Elektromagnit tolkunlar patogen wiruslary hereketsizleşdirmek üçin geljegi uly usula öwrüldi. Elektromagnit tolkun tehnologiýasy, adaty antiwirus tehnologiýasynyň çäklendirmelerini ýeňip geçip biljek pes hapalanmak, arzan bahadan we ýokary patogen wirusy hereketsizleşdirmek artykmaçlyklaryna eýedir. Şeýle-de bolsa, elektromagnit tolkun tehnologiýasynyň parametrlerini kesgitlemek we wirusy hereketsizleşdirmek mehanizmini düşündirmek üçin has köp gözleg gerek.
Elektromagnit tolkun radiasiýasynyň belli bir dozasy köp patogen wiruslaryň gurluşyny we işjeňligini ýok edip biler. Wirusy hereketsizleşdirmegiň netijeliligi ýygylyk, güýç dykyzlygy we täsir ediş wagty bilen ýakyndan baglanyşyklydyr. Mundan başga-da, potensial mehanizmler energiýa geçirişiniň ýylylyk, atermal we gurluş rezonans täsirlerini öz içine alýar. Adaty wirusa garşy tehnologiýalar bilen deňeşdirilende, elektromagnit tolkun esasly wirusyň hereketsizligi ýönekeýligiň, ýokary netijeliligiň we pes hapalanmagyň artykmaçlyklaryna eýedir. Şol sebäpli, elektromagnit tolkun bilen töwekgelçilikli wirusyň hereketsiz bolmagy geljekdäki programmalar üçin geljegi uly wirusa garşy usul boldy.
U Yu. Mikrotolkun şöhleleriniň we sowuk plazmanyň bioerosol işjeňligine we baglanyşykly mehanizmlere täsiri. Pekin uniwersiteti. 2013-nji ýyl.
Sun CK, Tsai YC, Chen Ye, Liu TM, Chen HY, Wang HC we ş.m. Mikrotolkunlaryň rezonansly dipol birikdirilmegi we bakulowiruslarda çäkli akustiki yrgyldamalar. Ylmy hasabat 2017; 7 (1): 4611.
Siddharta A, Pfaender S, Malassa A, Doerrbecker J, Anggakusuma, Engelmann M we ş.m. HCV we AIW-yň mikrotolkun hereketsizligi: neşe serişdelerini ulanýanlaryň arasynda wirusyň ýokaşmagynyň öňüni almak üçin täze çemeleşme. Ylmy hasabat 2016; 6: 36619.
Yan SX, Wang RN, Cai YJ, Song YL, Qv HL. Mikrotolkun dezinfeksiýa [J] Hytaý lukmançylyk Journalurnaly tarapyndan hassahana resminamalarynyň hapalanmagyna derňew we synag synagy. 1987; 4: 221-2.
Sun Wei, natriý dihloroisosýanatyň bakteriofag MS2-e garşy inaktiwasiýa mehanizmini we netijeliligini deslapky öwrenmek. Siçuan uniwersiteti. 2007.
Liang Li o-ftalaldegidiň MS2 bakteriofagyna hereketsiz täsiriniň we hereket mehanizminiň deslapky gözlegleri. Siçuan uniwersiteti. 2007.
Wu Ye, hanym oa. Mikrotolkun radiasiýasy arkaly howa arkaly wirusyň inaktiwasiýasy. Hytaý ylmy býulleteni. 2014; 59 (13): 1438-45.
Kaçmarçik LS, Marsai KS, Şewçenko S., Pilosof M., Lewi N., Einat M. we ş.m. Koronawiruslar we poliwiruslar W-band siklotron radiasiýasynyň gysga impulslaryna duýgur. Daşky gurşaw himiýasy barada hat. 2021; 19 (6): 3967-72.
Ongonges M, Liu VM, van der Wries E, obiakobi R, Pronk I, Boog S we ş.m. Gripp wirusynyň antigeniki barlaglar we fenotip neýraminaidaz ingibitorlaryna garşylyk görkezijileri üçin inaktiwasiýa. Kliniki mikrobiologiýa Journalurnaly. 2010; 48 (3): 928-40.
Zou Sinzhi, Zhang Lijia, Liu Yujia, Li Yuu, Zhangang Jia, Lin Fujia we ş.m. Mikrotolkun sterilizasiýasyna syn. Guangdong mikroelementler ylmy. 2013; 20 (6): 67-70.
Li Jizhi. Mikrotolkunlaryň iýmit mikroorganizmlerine we mikrotolkun sterilizasiýa tehnologiýasyna täsiri bolmadyk biologiki täsiri [JJ Günorta-Günbatar Milletler Uniwersiteti (Tebigat Ylmy). 2006; 6: 1219–22.
Afagi P, Lapolla MA, Gandi K. SARS-CoV-2, atermiki mikrotolkun şöhlelenmesinden ýokary derejeli belok denaturasiýasy. Ylmy hasabat 2021; 11 (1): 23373.
SCaň SC, Lin HC, Liu TM, Lu JT, Hong WT, Huang YR we ş.m. Mikrotolkunlardan wiruslardaky çäkli akustiki yrgyldamalara täsirli gurluş rezonans energiýasy. Ylmy hasabat 2015; 5: 18030.
Barbora A, Minneset R. SARS-CoV-2 üçin ionlaşdyrmaýan radiasiýa bejergisini we wirus pandemiýasyna taýýarlygy maksatly wirusa garşy bejergi: kliniki taýdan ulanmak üçin usullar, usullar we amaly bellikler. Birinji ýer. 2021; 16 (5): e0251780.
Huaň Huiming. Mikrotolkun sterilizasiýasy we oňa täsir edýän faktorlar. Hytaý lukmançylyk Journalurnaly. 1993; (04): 246-51.
Sahypa WJ, Martin WG Mikrotolkunly peçlerdäki mikroblaryň diri galmagy. J mikroorganizmleri edip bilersiňiz. 1978; 24 (11): 1431-3.
Elhafi G., Naýlor SJ, Sawage KE, Jones RS Mikrotolkun ýa-da awtoklaw bejergisi ýokanç bronhit wirusynyň we guş pnewmowirusynyň ýokançlygyny ýok edýär, ýöne tersine transkriptaz polimeraza zynjyr reaksiýasy arkaly tapylmagyna mümkinçilik berýär. guş keseli. 2004; 33 (3): 303-6.
Ben-Şoşan M., Mandel D., Lubezki R., Dollberg S., Mimouni FB Mikrotolkunly sitomegalowirusyň ene süýdünden ýok edilmegi: synag synag. ene süýdi bilen iýmitlendirýän derman. 2016; 11: 186-7.
Wang PJ, Pang YH, Huang SY, Fang JT, Chang SY, Shih SR we ş.m. SARS-CoV-2 wirusynyň mikrotolkun rezonans siňdirişi. Ylmy hasabat 2022; 12 (1): 12596.
Sabino CP, Sellera FP, Satyş-Medina DF, Machado RRG, Durigon EL, Freitas-Junior LH we ş.m. SARS-CoV-2 UV-C (254 nm) öldüriji dozasy. Lightagty diagnostika Fotodin term. 2020; 32: 101995.
Tupan N, Makkeý LGA, Downs SN, Jonson RI, Birru D, de Samber M we ş.m. SARS-CoV-2 UV-C tarapyndan çalt we doly hereketsiz. Ylmy hasabat 2020; 10 (1): 22421.